Σούλι – Κούγκι – Κιάφα – Άγιος Δονάτος – Επανάσταση 1821
Το Σούλι είναι ιστορική και γεωγραφική περιοχή της Κεντρικής Ηπείρου, που το αποτελούν ένα σύνολο (αναφέρεται & ως «ομοσπονδία») χωριών, γνωστών ως Σουλιωτοχώρια. Συνορεύει ανατολικά με την Λάκκα Σουλίου του νομού Ιωαννίνων, νότια με τα χωριά του αντίστοιχου Πρεβέζης, ενώ βόρεια & δυτικά με τα υπόλοιπα της Θεσπρωτίας. Βρίσκεται ανάμεσα στα όρη Μούργκα (1.340 μέτρα), Ζαβρούχο (1.137 μ.), Τούρλια (1.082 μ.) & στη συμβολή του Αχέροντα με τον παραπόταμό του Τσαγκαριώτικο. Στους πρόποδες των χωριών υπάρχουν αντικριστά δύο λόφοι, σημαντικοί από άποψης γεωγραφικής & ιστορικής, το Κούγκι & η Κιάφα, πάνω στην οποία βρίσκεται ο βράχος της Μπίρας.
H όλη περιοχή του Σουλίου είναι ορεινή, απότομη, άγρια & σύμφωνα με τον ποιητή Ανδρέα Κάλβο, μαγευτική. Αναφέρεται ότι πιθανώς οι πρώτοι οικιστές της περιοχής, την επέλεξαν λόγω της δυσπρόσιτης & φυσικώς οχυρής της θέσης.
Οι Σουλιώτες είχαν δική τους μορφή κοινωνικής οργάνωσης που βασιζόταν στην οικογενειοκρατία, τις λεγόμενες φάρες (πατριές), οι οποίες έφθαναν σε αριθμό περίπου τις 47, αντιπροσωπεύοντας 150 οικογένειες. Σπουδαιότερες εξ αυτών ήταν η φάρα του Δημοδράκου, του Ζάρμπα, του Ζέρβα, του Μπότσαρη, του Τζαβέλλα, του Δαγκλή, του Καραμπίνη, του Κουτσονίκα κ.ά. Κάθε φάρα είχε τον δικό της αρχηγό του οποίου το αξίωμα ήταν κληρονομικό κατ΄ αρρενογονία. Οι αρχηγοί των φαρών συγκροτούσαν μια μορφή κυβέρνησης που λεγόταν «Κριτήριο της Πατρίδας» με κύριο καθήκον να κρίνει επί παντός και να αποφασίζει σχετικά, με αναμφίβολα και δικαστική εξουσία που βασιζόταν στο έθιμο.
Ανώτατη εξουσία ασκούσε το «Γενικό Συνέδριο» στο οποίο λάμβαναν μέρος εκτός από τους αρχηγούς των οικογενειών και κάθε Σουλιώτης που είχε διακριθεί σε ανδραγαθία.